Bir mahalle yok oluyor

Aydın'ın Kuşadası İlçesi'nde, Yunanistan'ın Girit Adası'ndan kaçan Türkler için yaklaşık 110 yıl önce Sultan Abdulhamit tarafından kurdurulan mahalleden geriye sadece 30 ev kaldı. Giritliler Kültür Dostluk ve Yardımlaşma Derneği, kalan evlerin kültür turizmine kazandırılması için harekete geçti.

Kuşadası'nın Davutlar Beldesi'nde II. Abdülhamit'in emriyle kurulan Osmaniye Mahallesi'nin dönemin geleneksel mimarisiyle yapılan evler, beton bloklara yeniliyor. Yunanistan'ın Girit Adası'ndan gelen göçmenler için kurulan mahalledeki 100 evden sadece 3'u kaldı. Giritliler Kültür Dostluk ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Yunus Çengel,  yaptığı açıklamada, Girit göçmenlerine geldikleri yerdeki koşulların sağlanmasına çalışılan mahallenin o dönemde köy olarak kurulduğunu belirtti.

Girit Adası'ndan kaçanlar için 1900'lü yılların başında Antalya'da dört, Hatay'da iki, İskenderun ve Afyonkarahisar'da da birer köy oluşturulduğunu anlatan Çengel, "Türkiye sınırları dışında ise Lübnan, Suriye ve Libya'da birer köy kurulmuş. Sultan II. Abdülhamit'in kurdurduğu bu yerleşim birimlerinden bugün ayakta kalan tek yer Davutlar'daki Osmaniye Mahallesi'dir" dedi.

Muhacir Komisyonu'nun ilk önce 400 kişilik bir göçmen kafilesinin Kuşadası- Söke arasında bulunan Çanlı Dağı civarında (bugünkü Davutlar) tarım ve hayvan beslemeye müsait olan bir yerde bir köy oluşturularak yerleşmelerini uygun gördüğünü kaydeden Çengel, "1900 yılında Kuşadası Çanlı dağı eteklerine yerleştirilmesine karar verilen 200 hane Girit göçmeni için 100 ev müteahhit tarafından yapılmış ve mühendis Baranofiski Efendi tarafından kontrol edilen bu evler, ihtiyaç sahiplerinin bir kısmına dağıtılmış. Buradaki Giritlilere, arazi yardımının yanı sıra ziraat aletleri, tohumluk buğday ve çiftlik hayvanı yardımı da yapılmış. Giritliler boş olan arazilerin tarıma kazandırılmasında ve tarımın gelişmesinde, özellikle sebze ve meyveciliğin gelişmesinde, Kuşadası merkeze yerleştirilen göçmenler de el sanatları ve ticaretin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır" dedi.

GEKA'YA PROJE SUNDULAR

Giritliler Derneği Başkanı Çengel, yapıldıkları dönemde modern olarak örnek gösterilen evlerin, bugün yerini apartmanlara bırakmasının ise üzüntü verici olduğunu söyledi. Bu evlerde yaşayanların Girit kültürünü bugüne kadar yaşatmaya çalıştığını kaydeden Çengel, "Ayakta kalan evlerin kültür turizmine kazandırılması amacı ile Giritliler Kültür Dostluk ve Yardımlaşma Derneği'nin, Güney Ege Kalkınma Ajansı'na (GEKA) sunduğu projenin ortağı Adnan Menderes Üniversitesi'dir. Proje iştirakçileri ise Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Davutlar Esnaf ve Sanatkarlar Odası'dır. Sunulan Proje kabul edilirse yok olmakta olan kültürel değerlerin kayıt altına alınmasının yanı sıra bu değerlerin kültür turizmi için kullanılması amaçlanmaktadır. Bu değerler kültür turizmine kazandırabilirse Davutlar'da gençlerin gelecek ile ilgili endişeleri bir nebze olsun yok edilmiş olacaktır" dedi.